Της Γεωργίας Ερμίδη
Ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) είναι μια εξειδικευμένη υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών που ηγείται των διεθνών προσπαθειών για την καταπολέμηση της πείνας.
Ο κ. Qu Dongyu, Γενικός Διευθυντής του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών για τα Τρόφιμα και την Γεωργία έκανε ορισμένες δηλώσεις όσον αφορά τον αντίκτυπο του COVID-19 και του πολέμου στην Ουκρανία στις προοπτικές για την επισιτιστική ασφάλεια και την διατροφή.
Ακολουθούν κύρια σημεία της ομιλίας του.
1.Κατ αρχήν ο FAO συμμετέχει στο κάλεσμα του Γενικού Γραμματέα ΟΗΕ για τερματισμό του πολέμου, αποκατάσταση της ειρήνης και προστασία των ζωών των ανθρώπων.
2. Εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας σε όλους τους ανθρώπους που υποφέρουν από αυτήν την κρίση, ιδιαίτερα σε αυτούς των οποίων η διαβίωση εξαρτάται από την γεωργία.
3.Αυτός ο πόλεμος έρχεται σε μια εποχή που ο Covid-19 έχει ήδη επηρεάσει αρνητικά τις οικονομίες παγκοσμίως με εκατομμύρια ανθρώπους να χάνουν τα εισοδήματα και τις δουλειές τους και να ωθούνται στην φτώχεια και την πείνα.
4. Δεν επηρεάζει μόνο τις άμεσα εμπλεκόμενες χώρες, αλλά και ιδιαίτερα τους ευάλωτους πληθυσμούς του κόσμου.
5. Με τις τιμές της ενέργειας να αυξάνονται παράλληλα με τις τιμές των τροφίμων, η αγοραστική δύναμη των ευάλωτων καταναλωτών στον κόσμο εχει μειωθεί απότομα.
6.Εκτός από τις τιμές των τροφίμων και των καυσίμων, οι τιμές των λιπασμάτων αυξάνονται από τα τέλη του 2021 και τώρα έχουν ανέβει σε υψηλό όλων των εποχών, αυξάνοντας το κόστος παραγωγής τροφίμων.
7. Ανησυχούμε ότι οι υψηλότερες τιμές των λιπασμάτων θα οδηγήσουν σε χαμηλότερη χρήση λιπασμάτων, με δυσμενείς επιπτώσεις στις αποδόσεις των βασικών και φυτικών ελαίων, καθώς και στις προοπτικές παραγωγής σε όλο τον κόσμο.
8. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα διπλό πρόβλημα διαθεσιμότητας τροφής και πρόσβασης σε τρόφιμα και αυτό θα μπορούσε να εχει ως αποτέλεσμα περισσότερα υποσιτισμένα άτομα τα επόμενα δύο χρόνια.
9. Η Ρωσική Ομοσπονδία και η Ουκρανία είναι σημαντικοί παίκτες και στις τρεις αγορές ανησυχίας: στις αγορές τροφίμων (συμπεριλαμβανομένων των ζωοτροφών), καυσίμων (ιδίως καυσίμων γεωργικού εξοπλισμού) και λιπασμάτων.
10. Μαζί, παρέχουν το 19% της παγκόσμιας προσφοράς κριθαριού, το 14% του σιταριού και το 4% του αραβόσιτου, που αποτελούν περισσότερο από το ένα τρίτο των παγκόσμιων εξαγωγών σιτηρών.
11. Είναι επίσης κύριοι προμηθευτές ελαιοκράμβης και αντιπροσωπεύουν το 52% της παγκόσμιας εξαγωγικής αγοράς ηλιέλαιου – ορισμένα στοιχεία λένε το 80%, αλλά αυτό αναφέρεται στην συνολική παραγωγή.
12. Η Ρωσική Ομοσπονδία είναι επίσης βασικός εξαγωγέας λιπασμάτων: το 2020, κατατάχθηκε ως ο κορυφαίος εξαγωγέας αζωτούχων λιπασμάτων, ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής καλίου και ο τρίτος μεγαλύτερος εξαγωγέας φωσφορούχου λιπάσματος.
13. Οι διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας και της υλικοτεχνικής υποστήριξης στην παραγωγή σιτηρών και ελαιούχων σπόρων της Ουκρανίας και της Ρωσίας, καθώς και οι περιορισμοί στις εξαγωγές της Ρωσίας, θα έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην επισιτιστική ασφάλεια.
14. Όπως είπα στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, οι κυρώσεις είναι δίκοπο μαχαίρι.
15. Ειδικά για περίπου 50 χώρες που εξαρτώνται από την Ρωσία και την Ουκρανία για το 30% ή περισσότερο της προμήθειας τους σε σιτάρι.
16. Πολλές από αυτές είναι λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες ή χώρες χαμηλού εισοδήματος με έλλειμμα σε τρόφιμα στην Βόρεια Αφρική, την Ασία και την Εγγύς Ανατολή.
17. Οι διακοπές του εφοδιασμού σε αυτές τις δύο χώρες είναι ήδη εμφανείς σε όλο το παγκόσμιο σύστημα αγροδιατροφής.
18. Πολλές χώρες της Ευρώπης και της Κεντρικής Ασίας βασίζονται στην Ρωσία για πάνω από το 50% της προμήθειας τους σε λιπάσματα και οι ελλείψεις ενδέχεται να επεκταθούν μέχρι το επόμενο έτος.
19. Θα πρέπει να αναζητήσουν εναλλακτικούς προμηθευτές, αλλά αυτό θα πάρει χρόνο και οι χώρες χρειάζονται μια άμεση λύση.
20. Οι υψηλότερες τιμές ενέργειας καθιστούν επίσης τις γεωργικές πρώτες ύλες ανταγωνιστικές για την παραγωγή βιοενέργειας, και αυτό θα μπορούσε να αυξήσει περαιτέρω τις τιμές των τροφίμων.
21. Όπως βλέπετε, αντιμετωπίζουμε έναν συνδυασμό προκλήσεων που δεν επηρεάζουν μόνο την Ουκρανία, αλλά και επιδεινώνουν περαιτέρω το παγκόσμιο σενάριο.
22. Για να αποτρέψουμε τον κόσμο από μια παγκόσμια κρίση επισιτιστικής ασφάλειας, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι το παγκόσμιο εμπόριο θα συνεχίσει να λειτουργεί ομαλά και ανοιχτά.
23. Οι εξαγωγές δεν πρέπει να περιορίζονται ούτε να φορολογούνται και οι αγορές πρέπει να παραμένουν ανοιχτές.
24. Mέσω αποτελεσματικών δικτύων ασφαλείας και καλά στοχευμένων προγραμμάτων κοινωνικής προστασίας να εξασφαλιστεί η πρόσβαση στα τρόφιμα, ειδικά για τους πιο ευάλωτους.
25. Πρέπει επίσης να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για την βελτίωση της διαφάνειας της αγοράς.
26. Στην Ουκρανία, ήδη πριν από τον πόλεμο, ο FAO είχε ευρεία επιτόπια παρουσία και εμπειρία στην παροχή ανθρωπιστικής υποστήριξης.
27. Τώρα, κλιμακώνουμε την αποτελεσματικότητα μας, συνεργαζόμενοι στενά με το WFP επί τόπου, καθώς και με άλλες υπηρεσίες του ΟΗΕ.
28. Αυτή η κρίση απαιτεί κοινή προσέγγιση, στενότερη συνεργασία και ισχυρότερη εταιρική σχέση μεταξύ των χωρών και των φορέων, καθώς και μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων.
29. Όπως ίσως γνωρίζετε, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών μόλις δημιούργησε την Διευθύνουσα Επιτροπή της Ομάδας Παγκόσμιας Αντιμετώπισης Κρίσεων για τα τρόφιμα (τροφές και καύσιμα), την ενέργεια και τα οικονομικά.
30. Όπως ανέφερα στον Γενικό Γραμματέα, είμαστε πεπεισμένοι ότι η συγκέντρωση των τροφίμων - ως βασικό ανθρώπινο δικαίωμα - της ενέργειας και των οικονομικών, είναι κεντρικής σημασίας για την διασφάλιση μιας συνολικής προσέγγισης για την παγκόσμια σταθερότητα και ειρήνη.
31. Είναι απαραίτητο να συνδυάσουμε τα τρόφιμα, την ενέργεια και τα οικονομικά,
32. Και ο FAO, ως εξειδικευμένος οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών, θα διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο και στα τρία.
33. Είχαμε επίσης σχετικές συζητήσεις με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, τονίζοντας την ανάγκη να τεθούν τα τρόφιμα ως παγκόσμιο στοιχείο για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας κρίσης.
34. Και στις 23 Μαρτίου, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ συγκάλεσε την πρώτη συνεδρίαση της διευθύνουσας επιτροπής για τα τρόφιμα, την ενέργεια και τα οικονομικά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες στις 15 Μαρτίου απευθυνόμενος σε ανταποκριτές έξω από την αίθουσα του Συμβουλίου Ασφαλείας στην Νέα Υόρκη ανέφερε ότι 45 αφρικανικές και λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες εισάγουν τουλάχιστον το ένα τρίτο του σιταριού τους από την Ουκρανία ή την Ρωσία, με 18 από αυτές να εισάγουν τουλάχιστον το 50%.
«Πρέπει να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να αποτρέψουμε έναν τυφώνα πείνας και την κατάρρευση του παγκόσμιου συστήματος τροφίμων. Επιπλέον, βλέπουμε ξεκάθαρα στοιχεία ότι αυτός ο πόλεμος εξαντλεί τους πόρους και την προσοχή από άλλα προβληματικά σημεία που έχουν απελπιστική ανάγκη», δήλωσε ο κ. Γκουτέρες.