ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
Π Α Π Α Λ Ε Ξ Η Σ Ε Μ Μ Α Ν Ο Υ Η Λ
Οι μορφές ενέργειας που υπάρχουν στην Γη :
Πετρέλαιο και φυσικό αέριο ‘‘κλειδιά ’’
για την παγκόσμια ανάπτυξη
Ο κ. Εμμανουήλ Παπαλέξης έζησε τα νεανικά του χρόνια στον Τίρναβο και κατόπιν ταξίδεψε με εμπορικά πλοία με σκοπό να γίνει Αξιωματικός του Ελληνικού Ναυτικού. Ήταν ο πρώτος κάτοικος από μια πόλη 10.000 κατοικων που ακολούθησε το επάγγελμα του ναυτικού. Ταξιδεύοντας μερικά χρόνια κατάφερε να γίνει Αξιωματικός, όμως η εταιρεία Hellenic με διευθυντή τον Περικλή Καλλιμανοπουλο τον ξεχώρισε ανάμεσα σε εκατοντάδες αξιωματικούς και τον έστειλαν στην Αγγλία για ναυτιλιακές σπουδές. Άρχισε να εργάζεται με επιτυχία σε ναυτιλιακά γραφεία και ανεβαίνοντας στην ιεραρχία έγινε Διευθυντής μεγάλης ναυτιλιακής εταιρείας. Ταυτόχρονα δραστηριοποιήθηκε έντονα στο δημοσιογραφικό τομέα της ναυτιλίας γράφοντας σε περιοδικά, εφημερίδες και παρέθεσε διαλέξεις σχετικά με την εκπαίδευση του προσωπικού των ναυτιλιακών γραφείων και των πλοίων. Στην συνέχεια το 1992 ίδρυσε στην Ελλάδα καινούργια ναυτιλιακή εταιρεία την Mare Maritime και στο Λονδίνο την Global Matitime Services LTD. Το 1992 με τη ναυτιλιακή δράση ασχολήθηκε και με τη διαχείριση πλοίων , αγορές και πωλησεις (ναυλώσεις πλοίων), ναυτιλιακές μελέτες και εκπαίδευση πληρωμάτων εκτιμώντας ότι η πρώτη επιτυχημένη ελληνική δραστηριότητα είναι η ναυτιλία. Εξάλλου σύμφωνα με τον κ. Παπαλέξη το 18% της παγκόσμιας ναυτιλίας είναι ελληνικών συμφερόντων και το 50% της ναυτιλίας της ενωμένης Ευρώπης είναι επίσης Ελληνικό. Ο κ. Παπαλέξης έχοντας μια μακρόχρονη εξαιρετικά επιτυχημένη πορεία στον χώρο της ναυτιλίας μιλάει στο efoplistesnews.gr για τις μορφές ενέργειας που υπάρχουν στον κόσμο : το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, το κάρβουνο κ.α. Για το πετρέλαιο αναφέρει πως «υπάρχουν διάφορες γνώμες για τα αποθέματα, αλλά είναι κοινώς παραδεκτό ότι σήμερα σε όλον τον κόσμο είναι 1,3 τρισεκατομμύρια βαρέλια» για το φυσικό αέριο επισημαίνει πως είναι κάτι του οποίου «η χρήση αυξάνεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα και γρήγορα θα ξεπεράσει το κάρβουνο και θα γίνει η δεύτερη μορφή ενεργείας μετά το πετρέλαιο» και για το κάρβουνο σημειώνει ότι υπάρχουν μερικές χώρες οι οποίες γυρίζουν στο κάρβουνο , η παγκόσμια κατανάλωση του αυξάνεται. Η αύξηση του κάρβουνου αυξήθηκε τα τελευταία 7 - 8 χρόνια 7% ενώ το πετρέλαιο 2,1%». Επίσης όσον αφορά στο ποιές ενέργειες θα καλύψουν την ζήτηση ενέργειας επισημαίνει το που αυξάνεται ο κόσμος γιατί και αυτό έχει σχέση.
Συνέντευξη στην Γεωργία Ερμίδη
-Πώς βλέπετε την εξέλιξη των πραγμάτων σχετικά με τη διαθεσιμότητα και την τιμή του πετρελαίου σήμερα;
Οι εξελίξεις σήμερα τρέχουν. Είναι πολλές και ποικίλες αυτές που μπορεί να επηρεάσουν τον ενεργειακό τομέα. Έχουμε το embargo του Ιράν από την Αμερική και την Ευρώπη, έχουμε την «Αραβική Άνοιξη», έχουμε την αναταραχή στη Συρία, που σχεδόν ακολούθησε αυτή της Λιβύης, έχουμε την παγκόσμια οικονομική ύφεση. Παρ’ όλον όμως αυτές τις εξελίξεις, θα έλεγα ότι υπάρχει κάποια σταθερότητα σ’ ό,τι αφορά την παραγωγή, την κατανάλωση και τις τιμές του πετρελαίου. Η παραγωγή συνεχίζει να κυμαίνεται μεταξύ 80 και 90 εκατομ. βαρέλια την ημέρα και η κατανάλωση σχεδόν το ίδιο και οι τιμές του BREΝΤ όσο και του WTI περιστρέφονται γύρω στα 100 δολ. ΗΠΑ. Οι κύριοι παίκτες του παιχνιδιού παραμένουν οι ίδιοι και τό εμπόριο συνεχίζεται απρόσκοπτα. Βέβαια, όλα μπορεί ν’ αλλάξουν εάν τελικά το Ιράν προσπαθήσει να κλείσει τα Στενά του Χορμούζ απ’ όπου περνούν καθημερινά 17 εκατομ. βαρέλια, ήτοι το 20% της παγκόσμιας κίνησης.
-Ποια είναι τα είδη της παγκόσμιας ενέργειας που έχουμε;
Οι μορφές ενεργείας οι οποίες καλύπτουν σήμερα τις παγκόσμιες ανάγκες είναι πρωτίστως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και το κάρβουνο. Έχουμε το πετρέλαιο που καλύπτει τις παγκόσμιες ανάγκες κατά 36-38%, μετά έχουμε το κάρβουνο το οποίο καλύπτει τις ανάγκες κατά 24-25%, μετά έχουμε το φυσικό αέριο το οποίο καλύπτει 21 - 22%, μετά έχουμε το biomass όπως λέμε που παράγουμε από τα κατάλοιπα των σκουπιδιών κ.τ.λ. το οποίο καλύπτει 14% , μετά έχουμε την πυρηνική ενέργεια η οποία καλύπτει φυσικά μόνο 2%, μετά έχουμε την υδροηλεκτρική ενέργεια η οποία καλύπτει 2% και αυτή και διάφορες άλλες μορφές ενεργείας. Έχουμε την αιολική ενέργεια η οποία καλύπτει 0,01%, έχουμε την ηλιακή ενέργεια που καλύπτει 0,01% έχουμε το tidal από τα κύματα της θάλασσας που καλύπτει ένα μικρό ποσοστό και έχουμε και την γεωθερμική. Από ό,τι καταλαβαίνετε οι κυρίως τρεις μεγάλες μορφές ενέργειας που καλύπτουν τις παγκόσμιες ανάγκες είναι το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και το κάρβουνο.
- κ. Παπαλέξη, ποια είναι η σχέση της ενέργειας με τον πληθυσμό της γης;
Είναι εύλογο ότι η κατανάλωση της ενέργειας βασίζεται στη ζήτηση και η ζήτηση φυσικά δημιουργείται από τον πληθυσμό της γης. Αν σκεφτούμε ότι το 1950 είχαμε 2,5 δισεκατομμύρια κόσμο, σήμερα έχουμε 6 με 6,5 και το 2050 μπορεί να φτάσουμε στα 8,5 δισεκατομμύρια κόσμο είναι εύλογο ότι, εφόσον ο πληθυσμός αυξάνεται κατ’ αυτήν την ταχύτητα οπωσδήποτε θα αυξάνεται και η ζήτηση για την ενέργεια. Τώρα, πριν προχωρήσουμε στις ενέργειες που θα καλύψουν την ζήτηση ας δούμε πού αυξάνεται ο κόσμος, γιατί κι αυτό έχει σχέση.
-Ποιες είναι οι αναμενόμενες εξελίξεις, λοιπόν, στην αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού;
Ναι, είναι αυτές που είπαμε, ότι από 2,5 δισεκατομμύρια το 1950 φτάσαμε σήμερα το 2012 στα 6,5 και το 2050 θα είμαστε στα 8,5 δισεκατομμύρια. Ας δούμε όμως πού αυξάνεται ο πληθυσμός γιατί και αυτό έχει σημασία. Ο πληθυσμός δεν αυξάνεται τόσο πολύ στην Ευρώπη και στην Αμερική. Αυξάνεται στην αναπτυσσόμενη Ασία, όπως οι Φιλιππίνες και η Κίνα (παρόλο ότι έχουν μπει περιορισμοί γεννήσεως τελευταίως) και κατά κάποιο τρόπο και στην Αφρική. Η ανάπτυξη του πληθυσμού στην δυτική Ευρώπη δεν αναμένεται να αυξηθεί. Αυτές είναι οι αναμενόμενες εξελίξεις στον πληθυσμό της γης.
-Ποιες είναι οι χώρες που παράγουν πετρέλαιο σε μεγάλη ποσότητα;
Πρώτη σε παραγωγή πετρελαίου έρχεται η Σαουδική Αραβία, η οποία έχει την δυνατότητα να παράγει ημερησίως 10 με 11 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Βέβαια, τώρα παράγει 8 ή 9 ανάλογα με την ζήτηση αλλά αυτή είναι η δυνατότητα. Μετά την Σαουδική Αραβία ακολουθεί η Ρωσία. Η Ρωσία παράγει και αυτή 9 με 10 εκατομμύρια. Κατά τα χρόνια του παραπετάσματος η παραγωγή της ήταν μεγαλύτερη από της Σαουδικής Αραβίας, είχε φτάσει στα 12 εκατομμύρια βαρέλια, αλλά τελικά με τις αλλαγές του καθεστώτος κ.τ.λ. είχε πέσει πολύ. Τώρα τελευταία ανέβηκε και είναι η νούμερο 2 στον κόσμο παραγωγική χώρα με 8,8 εκατομμύρια βαρέλια την ήμερα. Η τρίτη παραγωγική χώρα είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, οι οποίες παράγουν γύρω στα 8 με 10 εκατομμύρια βαρέλια. Ακολουθεί το Ιράν με 4 εκατομμύρια, η Κίνα με 3,9 , ο Καναδάς με 3,2 και το Μεξικό με 3. Ακολουθούν τα Εμιράτα, η Βραζιλία, το Κουβέιτ, η Βενεζουέλα, το Ιράκ, η Νορβηγία , η Νιγηρία κ.α.
-Ποιες είναι οι χώρες εκείνες που καταναλώνουν το περισσότερο πετρέλαιο;
Η χώρα η οποία καταναλίσκει το 25 % της παγκόσμιας παραγωγής είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες καταναλώνουν 20 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Αν σκεφτείτε, δηλαδή, ότι η παγκόσμια κατανάλωση είναι γύρω στα 83-85 εκατομμύρια τα 20 εκατομμύρια καταναλίσκονται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες λοιπόν είναι ο νούμερο 1 καταναλωτής του πετρελαίου. Απ’ αυτά τα 20 εκατομμύρια, τα 8 -10 τα παράγουν σχεδόν μόνοι τους και τα υπόλοιπα τα εισάγουν. Μετά την Αμερική, ο μεγάλος καταναλωτής είναι η Κίνα, η οποία καταναλίσκει και αυτή γύρω στα 6,5 εκατομμύρια βαρέλια. Ένα μέρος αυτού, γύρω στα 3, παράγει μόνη της και τα άλλα τα 3 τα εισάγει. Μετά την Κίνα οπωσδήποτε είναι η Ιαπωνία, χώρα ανεπτυγμένη, που εισάγει κάπου 5 εκατομμύρια βαρέλια. Ακολουθεί η Ρωσία και οι Ινδίες. Η Ρωσία, παρόλο που η παραγωγή της είναι η νούμερο 2, επειδή έχει μεγάλο πληθυσμό (150 εκατομμύρια) καταναλίσκει το περισσότερο μέσα στη χώρα, γι’ αυτό και από τα 9 εκατομμύρια που παράγει εξάγει γύρω στα 6 εκατομμύρια.
-Ποιες είναι οι χώρες εκείνες που εξάγουν περισσότερο πετρέλαιο;
Είναι πρώτη η Σαουδική Αραβία. Η Σαουδική Αραβία το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής της το εξάγει, διότι είναι μικρή χώρα, δεν έχει μεγάλο πληθυσμό έχει 18 εκατομμύρια κατοίκους και όσο παράγει σχεδόν το εξάγει . Μετά από την Ρωσία μεγάλοι εξαγωγείς είναι η Νορβηγία, το Ιράν με κάπου 2,5 - 3 εκατομμύρια ,η Βενεζουέλα ,τα Εμιράτα ,το Κουβέιτ ,η Νιγηρία ,Μεξικό, Αλγερία ,Ιράκ, Λιβύη ,Κατάρ. Αλλά οι μεγάλοι εξαγωγείς οι δυο,η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία.
-Ποιες είναι οι χώρες που εισάγουν πετρέλαιο;
Είναι κυρίως η Αμερική, η Ιαπωνία και η Κίνα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εισάγουν 10 με 12 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Ακολουθεί η Ιαπωνία με 5,5, η Κίνα με 3 ,μετά η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία με μικρότερες ποσότητες.
-Μιλήστε μας τώρα για τα παγκόσμια αποθέματα σε πετρέλαιο.
Αυτό είναι ένα θέμα το οποίο συζητάτε τελευταίως έντονα και οπωσδήποτε μας αφορά όλους, διότι η ζωή μας εξαρτάται από την ύπαρξη του πετρελαίου. Είδαμε πως, όταν απεργούν οι βυτιοφορείς ή τα βενζινοπωλεία, όλη η ζωή σταματάει. Αυτό είναι μια ένδειξη πόσο μεγάλο ρόλο παίζει στην ζωή μας το πετρέλαιο. Πόσο εξαρτημένοι είμαστε από αυτό και γι αυτό τα αποθέματα είναι ένα ενδιαφέρον θέμα από το οποίο θα εξαρτηθεί ο μελλοντικός τρόπος ή το πρότυπο ζωής του μέλλοντος. Υπάρχουν διάφορες γνώμες για τα αποθέματα, αλλά είναι κοινώς παραδεκτό ότι σήμερα σε όλον τον κόσμο είναι 1,3 τρισεκατομμύρια βαρέλια. Απ’ αυτά τα μισά είναι στην Μέση Ανατολή. Τα 651 δις βαρέλια είναι στη Μέση Ανατολή, δηλ. τα 659 δισεκατομμύρια βαρέλια είναι στη Σαουδική Αραβία και στις γύρω χώρες, εκεί υπάρχουν τα μεγαλύτερα αποθέματα. Τα αποθέματα σε άλλες χώρες αναμένεται σε 20 , 30 , 40 χρόνια να τελειώσουν ή έχουν αρχίσει να τελειώνουν. Δηλαδή στη δυτική Ευρώπη ,στη Βόρειο θάλασσα, μιλάμε μόνο για 16 δισεκατομμύρια βαρέλια. Εάν δεν ανακαλυφθούν καινούργια κοιτάσματα τότε σε λίγα χρόνια η Βόρειος θάλασσα δεν θα παράγει πετρέλαιο. Στον Καναδά έχουμε 175, στο Μεξικό 50. Δηλαδή, το σύνολο στο δυτικό ημισφαίριο είναι μόνο 156 δισεκατομμύρια βαρέλια. Αυτά είναι βέβαια με βάση τα αποθέματα που ξέρουμε σήμερα. Τώρα οι γεωτρήσεις και οι έρευνες συνεχίζονται. Και είναι όχι μόνο με αυτά που ξέρουμε αλλά και με αυτά τα οποία έχουν αποδειχτεί ότι είναι εκμεταλλεύσιμα, διότι μπορεί να υπάρχουν κάπου αποθέματα τα οποία δεν είναι εκμεταλλεύσιμα.
-Πόση θα είναι η διάρκεια ζωής του πετρελαίου για το εγγύς μέλλον;
Και εδώ οι γνώμες διαφέρουν πάρα πολύ, μερικοί από τους ειδικούς πιστεύουν ότι το peak, δηλαδή η αιχμή της παγκόσμιας παραγωγής του πετρελαίου θα είναι σε 20 η 30 χρόνια κι από εκεί και πέρα αρχίζει και μειώνεται. Ήδη σε ορισμένες χώρες πιστεύεται ότι το peak έχει περάσει, όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες, και τώρα κατέρχεται. Λοιπόν, εδώ διχάζονται πάρα πολύ οι γνώμες των ειδικών. Μερικοί μιλούν για 40 χρόνια, άλλοι για 50 χρόνια, 30 χρόνια, 80 χρόνια, αλλά αναμφίβολα οι χώρες της Μέσης Ανατολής έχουν πετρέλαιο. Τα αποθέματά τους θα πρέπει να διαρκέσουν τουλάχιστον 40- 50 χρόνια με βάση αυτά που ξέρουμε σήμερα και με βάση την σημερινή παραγωγή και κατανάλωση.
-Ποιες είναι οι προοπτικές για την αύξηση της ζήτησης του πετρελαίου;
Τα τελευταία χρόνια η αύξηση της ζήτησης του πετρελαίου ήταν γύρω στα 1,7 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα αλλά για να είμαι πιο συγκεκριμένος, πριν από 15 χρόνια ας πούμε, η ζήτηση ήταν γύρω στα 72 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, σήμερα το 2012 είναι γύρω στα 90 και προβλέπεται ότι τα επόμενα 10 χρόνια μέχρι το 2020 θα είναι 110 -115 εκατομμύρια βαρέλια. Αυτό βέβαια μπορεί να ανατραπεί εάν στην πορεία βρεθεί μια άλλη εναλλακτική ενέργεια που θα μειώσει τη ζήτηση του πετρελαίου. Αυτό ακόμη δεν έχει γίνει γιατί οι μέχρι τούδε γνωστές εναλλακτικές μορφές ενεργείας είναι σε μικρές ποσότητες, δεν μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο, μειώνουν κάπως την ζήτηση του πετρελαίου αλλά όχι σε βαθμό που να το επηρεάσουν πάρα πολύ για αυτό λοιπόν με βάση τα σημερινά δεδομένα η αύξηση του πετρελαίου αναμένεται ότι τουλάχιστον τα επόμενα 5-10 χρόνια να είναι αρκετά μεγάλη.
-Τι είναι ο ΟΠΕΚ και ποιες χώρες ανήκουν εκεί;
Ο ΟΠΕΚ είναι ένας οργανισμός που έγινε πριν πολλά χρόνια από χώρες που παράγουν πετρέλαιο. Οι χώρες οι οποίες ανήκουν στον ΟΠΕΚ πρωτίστως είναι οι χώρες της Μέσης Ανατολής όπως η Σαουδική Αραβία, το Ιράκ, το Ιράν, τα Εμιράτα, το Μπαχρέιν, το Κουβέιτ, το Κατάρ και μετά άλλες χώρες που αργότερα μπήκαν στον ΟΠΕΚ ήταν η Λιβύη, η Αλγερία, η Βενεζουέλα και η Ινδονησία. Ο ΟΠΕΚ είναι ένας οργανισμός ο οποίος παρακολουθεί τις τιμές του πετρελαίου, παρακολουθεί την παραγωγή και την κατανάλωση και από καιρό σε καιρό παίζει ένα μεγάλο ρόλο στην τιμή του πετρελαίου.
- Προσαρμόζει τις τιμές;
Έχει αυτή την ικανότητα, όχι 100%, αλλά μπορεί να παίξει σπουδαίο ρόλο αυξάνοντας ή μειώνοντας την παραγωγή, διότι όταν μειώσει την παραγωγή συνήθως ανεβαίνει η τιμή. Όταν πρέπει να πέσει η τιμή οπωσδήποτε παράγει περισσότερο. Όπως θα έχετε ακούσει, υπάρχουν πάρα πολλές γνώμες και γίνονται πολλές συζητήσεις για το ποιος ελέγχει τις τιμές του πετρελαίου. Πολλοί μιλούν για τις 7 αδελφές, τις εταιρείες πετρελαίων, οι οποίοι βέβαια δεν ξέρουν ότι δεν υπάρχουν πλέον οι 7 αδελφές γινανε 4 διότι έχουμε συγχωνεύσεις.
-Ποιές ήταν οι 7 αδελφές ;
Στον κόσμο του πετρελαίου ήταν οι εταιρείες AMOKO , η MOBIL, η EXXON , η SHELL, η BP,η TEXACO , η CHEVRON όλες αυτές ήταν 7 εταιρείες και τις έλεγαν «7 αδελφές». Όμως τώρα δεν είναι 7, τώρα έχουν γίνει, 4 γιατί ενώθηκαν. Αλλά δεν είναι αυτές οι αδελφές μόνο οι οποίες επηρεάζουν την τιμή του πετρελαίου. Θα πρέπει εδώ να πούμε κάτι σημαντικό που πολύς κόσμος δεν ερμηνεύει σωστά. Κάποιες φορές έχουμε -και είχαμε τα τελευταία χρόνια - τις τρομερές αυτές αλλαγές που η τιμή του πετρελαίου από 30 δολλάρια πήγε 150 και από 150 έπεσε σε 40. Αυτό είναι ανεξέλεγκτο. Δεν υπάρχει κάποιο κέντρο που γυρίζει κάποιο διακόπτη και κατεβάζει τις τιμές. Επηρεάζεται η τιμή από πολλούς λόγους, δηλ. γίνεται κάποια εχθρική πράξη, υπάρχει κάποια υπόνοια ότι μπορεί να γίνει πόλεμος μεταξύ χωρών. Οπότε ο φόβος μήπως εκλείψει το πετρέλαιο και μόνο ο φόβος, π.χ. όταν έχουμε εχθροπραξίες σε περιοχές που παράγουν πετρέλαιο ή ακόμη κι όταν υπάρχει το ενδεχόμενο πολέμου, η τιμή αυξάνεται με το φόβο μήπως εκλείψει το πετρέλαιο. Επίσης χρηματιστηριακά παιχνίδια επηρεάζουν σοβαρά την τιμή του πετρελαίου. Όπως είναι γνωστό, η τιμή του πετρελαίου επηρεάζει την αλυσίδα όλης της ζωής μας ακόμη και τα τρόφιμα και ως εκ τούτου επηρεάζει την ζωή μας σοβαρά. Αυτό ελέγχεται μερικώς από διάφορα κέντρα. Ενα κέντρο είναι και ο ΟΠΕΚ, άλλο κέντρο μπορεί να είναι το χρηματιστήριο γιατί υπάρχουν δυο αγορές πετρελαίου, είναι η φυσική αγορά, είναι και το paper market είναι και τα futures δηλαδή εσύ αγοράζεις πετρέλαιο αλλά αγοράζεις χαρτιά πετρελαίου και τα αγοράζεις και τα πουλάς. Μεγάλο ρόλο παίζουν οι πολιτικές εξελίξεις στην παγκόσμια αρένα. Δηλαδή, κάποια στιγμή η τιμή του πετρελαίου ήταν 140 Δολλάρια και σε λίγους μήνες πήγε στα 40. Δεν άλλαξε τίποτα. Ο κόσμος δεν κατανάλωσε περισσότερο ούτε η παραγωγή έληξε. Είχαμε την ίδια παραγωγή, την ίδια κατανάλωση . Όλοι οι παραπάνω λόγοι επαληθεύονται όταν έχουμε άμεσες και μεγάλες αυξομειώσεις της τιμής του πετρελαίου χωρίς βασικά να υπάρχει αλλαγή ούτε στην παραγωγή ούτε στην κατανάλωση.
-Ποιες είναι οι χώρες που τροφοδοτούν με πετρέλαιο τις Ηνωμένες Πολιτείες ;
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η μεγαλύτερη αγορά κι αυτό μας ενδιαφέρει κι εμάς τους Έλληνες οι οποίοι έχουμε την μεγαλύτερη ναυτιλία στον κόσμο και το ελληνικό πλοίο δουλεύει με τις Ηνωμένες πολιτείες πάρα πολύ. Οι χώρες οι οποίες τροφοδοτούν με πετρέλαιο τις Ηνωμένες πολιτείες πρωτίστως είναι ο Καναδάς. Ο Καναδάς τροφοδοτεί τις Ηνωμένες πολιτείες με 17% των αναγκών του, ακολουθεί το Μεξικό με 13% , η Βενεζουέλα με 11%, από την Μέση Ανατολή που παλαιοτέρα παιρνανε πολύ σήμερα παίρνουν από τη Σαουδική Αραβία 14,5% ,δηλ. η Σαουδική Αραβία είναι ένας από τους καλούς προμηθευτές. Από την δυτική Αφρική παίρνουν, λίγο παίρνουν από την Αγγλία 3% και λίγο από την Νορβηγία 2% , από την Ρωσία 2%, Αλγερία 3%, 4% από το Ιράκ. Το Ιράκ ακόμη δεν έχει αυξήσει την παραγωγή μετά τις φασαρίες και τον πόλεμο. Εν κατακλείδι, οι μεγάλοι τροφοδότες των Ηνωμένων πολιτειών είναι οι γείτονές της Καναδάς, Μεξικό, Βενεζουέλα και Μέση Ανατολή κατά κάποιο τρόπο.
-Μιλήστε μας για την παγκόσμια διανομή routes του πετρελαίου.
Ξεκινώντας από την Μέση Ανατολή , από τον Περσικό Κόλπο ή Αραβικό κόλπο (ξέρετε έχει δυο ονόματα οι Πέρσες τον λένε περσικό κόλπο οι Άραβες θέλουν να τον λένε Αραβικό κόλπο) η μεγάλη ποσότητα πετρελαίου από εκεί φεύγει και πάει ανατολικά , Ιαπωνία, Κορέα, Κίνα. Μια άλλη μεγάλη πορεία που κάνει το πετρέλαιο είναι προς στην Αμερική, στις Ηνωμένες Πολιτείες . Ένα μέρος πάει φυσικά στην Αυστραλία, ένα μέρος έρχεται στην Ευρώπη μέσω του Σουέζ από την Δυτική Αφρική ανεβαίνει στην Ευρώπη και πάει στην Αμερική επίσης και στη Νότιο Αμερική. Τα μεγάλα routes, οι μεγάλες διανομές πετρελαίου είναι από την Μέση Ανατολή ανατολικά προς χώρες όπως η Κίνα, η Ιαπωνία, η Κορέα και δυτικά από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας πάει στην Αμερική και ένα μέρος φυσικά έρχεται και στην Ευρώπη.
-Πάμε στην επόμενη ερώτηση που είναι η εξής: μιλήστε μας για το φυσικό αέριο και την αύξηση της κατανάλωσής του
Το φυσικό αέριο, η τρίτη κατά σειρά μορφή ενεργείας μετά το πετρέλαιο και το κάρβουνο κερδίζει συνεχώς έδαφος ειδικά και στην χώρα μας που έχει αρχίσει και έφτασε στις κουζίνες μας, και στα λεβητοστάσιά μας, κάτι που στην Ευρώπη έχει γίνει πριν από 30 - 40 χρόνια . Η χρήση του φυσικού αερίου είναι ακόμη για εμάς καινούργια μορφή ενέργειας η οποία βέβαια πρόκειται να παίξει μεγάλο ρόλο στην κάλυψη των αναγκών ενεργείας στο μέλλον . Η χρήση του φυσικού αερίου αυξάνεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα και νομίζω ότι γρήγορα θα ξεπεράσει και το κάρβουνο και θα γίνει η δεύτερη μορφή ενεργείας μετά το πετρέλαιο . Αλλά και το φυσικό αέριο δεν είναι ανεξάντλητο και αυτό έχει ορισμένες χρονικές περιόδους ζωής. Η μεταφορά του γίνεται μέσω δικτύων, μέσω σωληνώσεων. Σκεφτείτε ότι στην Ελλάδα αυτό που έρχεται είναι από την Σιβηρία. Υπάρχουν σήμερα πολλοί αγωγοί φυσικού αερίου οι οποίοι διασχίζουν όλη την Ευρώπη. Η μεταφορά του δια θαλάσσης γίνεται με ειδικά πλοία που τα λέμε LNG. Η κατανάλωση του φυσικού αερίου ανεβαίνει κατακόρυφα, αυτό μπορούμε να το αντιληφθούμε κι από το τι συμβαίνει εδώ στην χώρα μας.
-Ποιες είναι, κ. Παπαλέξη, οι χώρες που παράγουν φυσικό αέριο και ποιες είναι αυτές που το εξάγουν.
Ρωσία, ΗΠΑ, Καναδάς, Αγγλία, Αλγερία, Ινδονησία ,Ολλανδία, Ουζμπεκιστάν, Ιράν, Νορβηγία και Σαουδική Αραβία. Οι τρεις μεγαλύτερες είναι η Ρωσία που παράγει 551 δισεκατομμύρια m³ , η Αμερική, δηλ. οι ΗΠΑ και ο Καναδάς παράγουν 544 και ακολουθεί η Αγγλία. Δηλαδή μιλάμε για μεγάλες παραγωγές, η Ρωσία και η Αμερική και πολύ πετρέλαιο παράγουν και πολύ φυσικό αέριο . Για να μείνουμε λίγο στην παραγωγή, θα λέγαμε ότι οι Ηνωμένες πολιτείες παράγουν το 31% της παγκοσμίου παραγωγής πολύ κοντά με την Ρωσία , ο Καναδάς παράγει το 9% της παγκόσμιας παραγωγής , η Ολλανδία παράγει 4% , η Ολλανδία έχει φυσικό αέριο. Η Ιαπωνία είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας φυσικού αερίου, η βιομηχανία τους έχει εκμοντερνιστεί και δεν χρησιμοποιούν κάρβουνο, χρησιμοποιούν φυσικό αέριο. Η Ιαπωνία εισάγει το 44% του παγκοσμίου εμπορίου κι ακολουθεί η Νότιος Κορέα, η Αμερική και φυσικά πολλές άλλες χώρες μετά: η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία , η Τουρκία , το Βέλγιο. Αλλά οι χώρες που απορροφούν πολύ φυσικό αέριο είναι η Ιαπωνία, οι Ηνωμένες πολιτείες και η Νότιος Κορέα.
-Και ποιες εξάγουν;
Η Αλγερία εξάγει το 15%, η Μαλαισία το 16%, το Κατάρ 14% , η Ινδονησία 19% δηλαδή ο μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου είναι αυτή την στιγμή η Ινδονησία και ακολουθεί η Μαλαισία, η Αλγερία, το Κατάρ. Μετά εξάγουν το Ομάν, το Μπρουνέϊ, η Αυστραλία, η Νιγηρία.
-Όσον αφορά το κάρβουνο, ποιοί είναι οι τύποι αυτού και ποιές οι χώρες που το παράγουν.
Μέχρι το 1960 - 65 το κάρβουνο ήταν η κύρια μορφή ενέργειας που εξυπηρετούσε την ανθρωπότητα . Αλλά εις την πορεία τα χρόνια που ακολουθήσανε έχασε την πρωτιά από το πετρέλαιο, παραμένει τώρα νούμερο 2 . Κινδυνεύει να χάσει και την δεύτερη θέση από το φυσικό αέριο. Αλλά υπάρχει τόσο πολύ κάρβουνο σε αυτόν τον πλανήτη που πιστεύεται ότι ενδέχεται, εκτός επαναλαμβάνω εάν βρεθούν άλλες βασικές μορφές ενέργειας, να γυρίσουμε πίσω στη δεκαετία του ‘50 η ‘60 στο κάρβουνο όταν το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο θα έχει εκλείψει. Κάρβουνο έχουμε πολλών ειδών.Έχουμε το κάρβουνο το οποίο χρησιμοποιούμε για την παραγωγή ατσαλιού. Στη χαλυβουργία χρησιμοποιούμε 3 μέρη μετάλλευμα και 1 μέρος κάρβουνο. Αλλά η μεγαλύτερη χρήση του κάρβουνου γίνεται φυσικά για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Εδώ στην χώρα μας έχουμε λιγνίτη στην Μεγαλόπολη , στην Κοζάνη και στην Εύβοια , στο Αλιβέρι, τον οποίο βγάζουν από τη γη και τον εκμεταλλεύονται για να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια. Το κάρβουνο είναι κάτι βέβαια που δεν είναι φιλικό προς το περιβάλλον γιατί θέλεις μεγάλες ποσότητες για να παράγεις, αλλά από τον άνθρακα βγαίνουν πάρα πολλά πράγματα . Κοιτάχτε τι παίρνουμε από το κάρβουνο. Λοιπόν, και την ασπιρίνη που ήπια το πρωί γιατί πόναγε το κεφάλι μου την πήραμε από κει. Το ναυλον, τα χρώματα , το λάδι που βάζουν στις λάμπες. Δηλαδή παίρνουμε πάρα πολλά συστατικά, αγαθά από το κάρβουνο. Τώρα όσον αφορά στα αποθέματα, πιστεύεται ότι στην Βορ.Αμερική, δηλ. ΗΠΑ και Καναδά, έχουμε 256 δισεκατομμύρια τόνους κάρβουνο. Στην Ευρώπη 122, στην Ρωσία και στις γύρω χώρες 233, στην Ασία 292 και σε διάφορες άλλες χώρες 83. Δηλαδή τα μεγαλύτερα αποθέματα είναι στην Ασία , 29% και μετά στην Αμερική. Οι δυο βασικές κατηγορίες είναι το steam coal και το cooking coal . Το steam coal είναι κατάλληλο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ενώ το cooking για την παραγωγή του χάλυβα. Οι μεγαλύτεροι παραγωγοί και καταναλωτές είναι η Κίνα , η Αμερική, οι Ηνωμένες πολιτείες και οι Ινδίες. Έχουμε παρακολουθήσει τελευταία ότι υπάρχουν μερικές χώρες οι οποίες γυρίζουν στο κάρβουνο όπως η Κίνα και οι Ινδίες ,δηλαδή η παγκόσμια κατανάλωση αυξάνεται. Η αύξηση του κάρβουνου αυξήθηκε τα τελευταία 7 - 8 χρόνια 7%, ενώ το πετρέλαιο 2,1%.
-Μήπως αυξήθηκε στην Κίνα και λόγω της ανάπτυξης της βιοτεχνίας, της βιομηχανίας ;
Ναι, από πολλά πράγματα, αφού έχουν πολύ κάρβουνο και για να μην εισάγουν πολύ πετρέλαιο χρησιμοποιούν κάρβουνο. Αλλά η μεγαλύτερη χρήση του κάρβουνου είναι για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
-Ποιές είναι οι χώρες που εξάγουν κάρβουνο και ποιες εκείνες που εισάγουν.
Η μεγαλύτερη παραγωγή κάρβουνου, όπως θα δείτε, είναι στο steam και το cooking είναι για την κατασκευή σιδήρου. Η μεγαλύτερη χώρα που εξάγει και τα δυο, και steam και cooking, είναι η Αυστραλία. Να σκεφτείτε ότι μια από τις μεγαλύτερες χώρες που παράγει ατσάλι είναι η Ιαπωνία. Για να το κάνει όμως αυτό χρειάζεται την πρώτη ύλη, το κάρβουνο, που παίρνει από την Αυστραλία. Κι εδώ πέρα δουλεύουν τα ελληνικά πλοία.Τα περισσότερα μεγάλα bulk carriers που έχουμε μεταφέρουν κάρβουνο από την Αυστραλία στην Ιαπωνία και σιδηρομετάλλευμα από την Βραζιλία ή την Νότιο Αφρική στην Ιαπωνία. Δηλαδή η Ιαπωνία παράγει χάλυβα αλλά δεν έχει τις πρώτες ύλες, και τις δυο δηλ. μετάλλευμα και κάρβουνο, πρέπει να τις εισάγει. Οι μεγάλοι λοιπόν εξαγωγείς κάρβουνου, ειδικά steam coal, αυτό που χρησιμοποιείται για ηλεκτρική ενέργεια είναι η Αυστραλία, Κίνα και Ινδονησία, Νότιος Αφρική και Ρωσία. Εκείνη τώρα που εισάγει το περισσότερο κάρβουνο είναι η Ευρώπη, το οποίο εισάγει κυρίως για ηλεκτρική ενέργεια. Δεν εισάγουμε πολύ cooking κάρβουνο εμείς. Το περισσότερο κάρβουνο εδώ στην Ευρώπη που εισάγουμε είναι steam, για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Και φυσικά μετά την Ευρώπη οι μεγαλύτεροι εισαγωγείς που απορροφούν το κάρβουνο είναι η Ιαπωνία, η οποία παίρνει και steam coal το οποίο χρησιμοποιεί για ηλεκτρική ενέργεια και και πολύ cooking coal το οποίο χρειάζεται για την κατασκευή χάλυβα.
-Ας μιλήσουμε για το παγκόσμιο εμπόριο για το κάρβουνο.
Από την Αυστραλία προς την Ιαπωνία μεταφέρονται οι μεγαλύτερες ποσότητες κάρβουνου. Μετά έχουμε από την Νότιο Αφρική προς την Ευρώπη και από την Αμερική προς την Ευρώπη. Δηλαδή η Ευρώπη εισάγει κάρβουνο όχι μόνο από την Νότιο Αφρική αλλά και από την βόρειο Αμερική, ειδικότερα από τις Ηνωμένες πολιτείες.
-Πάμε τώρα σε ένα άλλο θέμα biomass, ανακύκλωση , τα πλεονεκτήματα να μας μιλήσετε για αυτό .
Το biomass στη χώρα μας είναι καινούργιο βέβαια «φρούτο», έχουμε δει στις γειτονιές τώρα τους κάδους ανακύκλωσης. Παλαιότερα δεν υπήρχαν, τώρα όλα ανακυκλώνονται και φυσικά όλα γίνονται ενέργεια διότι χρησιμοποιούμε τα άχρηστα υλικά όπου μπορούμε .Οπωσδήποτε αυτή η ενέργεια που παράγεται είναι φθηνή . Χρησιμοποιώντας τα σκουπίδια και τα άλλα άχρηστα υλικά δεν παίρνουμε τίποτα από την γη.
-Να μιλήσουμε και για την υδροηλεκτρική ενέργεια;
Η υδροηλεκτρική ενέργεια είναι η ενέργεια η οποία παίρνουμε με τη δύναμη που δημιουργούμε με το νερό, δηλαδή μαζεύουμε το νερό και κάνουμε φράγμα, το νερό γυρίζει μια τουρμπίνα και η τουρμπίνα παράγει ρεύμα. Βασικά είναι μια μορφή ενέργειεας η οποία βέβαια στοιχίζει, αλλά από εκεί και πέρα παίρνεις δωρεάν ενέργεια. Δεν ξοδεύεις τίποτα άλλο. Δεν δημιουργείς μόλυνση. Και είναι πιο αξιόπιστο από τον αέρα ή τον ήλιο διότι το νερό το έχεις ενώ ο αέρας μπορεί να μην φυσήξει και ο ήλιος να μην βγει. Το νερό το οποίο έχεις αποθηκεύσει εδώ υπάρχει πάντα. Είναι πιο εμπιστοσύνης, μπορείς να βασίζεσαι σε αυτό. Εκτός από ενέργεια επίσης μπορείς να το χρησιμοποιείς για πότισμα στα χωράφια.
-Αιολική μορφή ενέργειας ;
Wind energy, ο αέρας είναι δωρεάν δεν στοιχίζει τίποτα δεν μολύνουμε την ατμόσφαιρα , είναι ένας ωραίος τρόπος να προσφέρεις ενέργεια σε απομακρυσμένες περιοχές.
Επίσης είναι η ηλιακή ενέργεια.
Η ηλιακή ενέργεια είναι πολύ της μόδας στην χώρα μας. Το πρώτο βήμα ήταν οι ηλιακοί θερμοσίφωνες. Και γι αυτή την ενέργεια η πηγή είναι δωρεάν για χώρες που έχουν μεγάλη ηλιοφάνεια. Το μειονέκτημα είναι ότι δεν αποδίδει την νύχτα. Στη χώρα μας αυξάνεται η χρήση της solar power έχουμε τώρα ένα φαινόμενο τόσο διαδεδομένο που οι αγρότες λένε όταν ερωτώνται τι θα σπείρουν, απαντούν «φωτοβολταικά» αντι βαμβάκι ή αμπέλια.
-Ας μιλήσουμε και για Tidal energy.
Τidal energy μοιάζει λίγο με την γεωθερμική διότι πάλι χρησιμοποιούμε το νερό δηλ. χρησιμοποιούμε την θάλασσα, την παλίρροια. Έχουμε άμπωτη και παλίρροια. Χρησιμοποιώντας αυτο το φαινόμενο μπορούμε να παράγουμε ρεύμα. Στην χώρα μας δεν έχουμε πολύ έντονα το φαινόμενο παλίρροιας άμπωτης. Στο εξωτερικό σε αλλά μέρη του κόσμου είναι πιο έντονο αυτό το φαινόμενο.
-Και η Γεωθερμική μορφή ενέργειας;
H γεωθερμική είναι μορφή ενεργείας που χρησιμοποιείται από πολύ παλαιά, δεν λερώνει το περιβάλλον και δεν δημιουργεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Εδώ χρειάζεται βέβαια να φτιάξεις έναν σταθμό και από εκεί και πέρα η γη σου τα δίνει όλα έτοιμα, τη θερμότητα δηλαδή. Υπάρχουν μέρη που αχνίζει η γη, μέρη που βγάζουν και το ζεστό νερό. Και στα Καμένα βούρλα, και στην Αιδηψό, κ.α.
-Ακόμα και σε περιοχές που υπάρχουν τα ηφαίστεια.
Υπάρχουν μέρη στον κόσμο για την γεωθερμική ενέργεια δηλ. να σου δίνει η γη κάτι έτοιμο και αυτό είναι ένα πλεονέκτημα. Το μειονέκτημα είναι ότι δεν υπάρχουν και πολλά τέτοια μέρη στον κόσμο που να το κάνουν αυτό. Είναι συγκεκριμένα μέρη. Αν θέλεις να πάρεις γεωθερμική ενέργεια εδώ δεν μπορείς, πρέπει να πας στο κατάλληλο σημείο.
-Τέλος να μιλήσουμε για την ατομική ενέργεια.
Η ατομική ενέργεια που δυστυχώς ο κόσμος - και δικαιολογημένα- την αποφεύγει, θα μπορούσε να λύσει το πρόβλημα γιατί είναι η μόνη ενέργεια που παράγει ποσότητα ενέργειας. Όλα τα άλλα που είπαμε ηλιακή, αιολική κ.τ.λ. είναι μικρές ποσότητες. Η ατομική ενέργεια (nuclear energy) θα μπορούσε να μας σώσει, απαλλάσσοντάς μας από το πετρέλαιο και το κάρβουνο αλλά δυστυχώς είναι επικίνδυνη ακόμη και ο κόσμος την αποφεύγει.