Της Γεωργίας Ερμίδη

Αναβλήθηκε για έναν χρόνο η ψηφοφορία των μελών του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO) για το προτεινόμενο νέο πλαίσιο μηδενικών καθαρών εκπομπών άνθρακα (IMO Net Zero Framework – NZF).

Τα κράτη-μέλη του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) συναντήθηκαν στην 4ημερη σύνοδο της Επιτροπής Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MEPC) 14-17 Οκτωβρίου στο Λονδίνο.

Αντικείμενο αυτής της συνεδρίασης ήταν η τελική ψηφοφορία για το Πλαίσιο Net-Zero, που είχε εγκριθεί σε πρώτο στάδιο τον περασμένο Απρίλιο και αναμενόταν, εφόσον επικυρωθεί, να τεθεί σε ισχύ τον Μάρτιο του 2027.

Στόχος του πλαισίου η πλήρης απαλλαγή της ναυτιλίας από τις εκπομπές άνθρακα έως το 2050, μέσα από έναν παγκόσμιο μηχανισμό τιμολόγησης άνθρακα και την δημιουργία του "Net-Zero Fund", που θα χρηματοδοτεί την ανάπτυξη πράσινων καυσίμων και λιμενικών υποδομών.

Η πλειοψηφία των χωρών στον οργανισμό ναυτιλίας του ΟΗΕ ψήφισε την αναβολή κατά ένα έτος της απόφασης αφού δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε συναίνεση για το μέτρο.

Νωρίτερα σε ανάρτησή του στο Truth Social ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε “Είμαι εξοργισμένος που ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός ψηφίζει αυτή την εβδομάδα στο Λονδίνο για την ψήφιση ενός παγκόσμιου φόρου άνθρακα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ΔΕΝ θα ανεχτούν αυτόν τον Παγκόσμιο Πράσινο Νέο Φόρο Απάτης στη Ναυτιλία, και δεν θα τον τηρήσουν με κανέναν τρόπο, σχήμα ή μορφή. Δεν θα ανεχτούμε αυξημένες τιμές για τους Αμερικανούς καταναλωτές Ή την δημιουργία μιας Πράσινης Νέας Απάτης Γραφειοκρατίας για να ξοδεύετε τα χρήματά ΣΑΣ στα Πράσινα όνειρά τους. Σταθείτε στο πλευρό των Ηνωμένων Πολιτειών και ψηφίστε ΟΧΙ στο Λονδίνο αύριο!

Η Ουάσινγκτον (ΗΠΑ) και το Ριάντ (Σαουδική Αραβία) αντιτάχθηκαν στην ιδέα της επιβολής τέλους άνθρακα στην ναυτιλία κατά την διάρκεια των συνομιλιών στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (IMO) στο Λονδίνο.

Αυξημένες διαιρέσεις, ιδίως μεταξύ των χωρών που παράγουν πετρέλαιο και των μη παραγωγών πετρελαίου, εμφανίστηκαν αυτήν την εβδομάδα σε συναντήσεις που οδήγησαν στην προγραμματισμένη ψηφοφορία της Παρασκευής.

Οι χώρες ψήφισαν ως εξής: 57 χώρες υπέρ της αναβολής, 49 χώρες κατά της αναβολής και 21 αποχές.

Ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε την Πέμπτη ότι ο προτεινόμενος παγκόσμιος φόρος άνθρακα στην ναυτιλία είναι απάτη μετά την αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από τις διαπραγματεύσεις του ΙΜΟ τον Απρίλιο.

Ένας Ρώσος αντιπρόσωπος χαρακτήρισε τις διαδικασίες ως «χάος» καθώς απευθύνθηκε στην ολομέλεια την Παρασκευή, αφού οι συνομιλίες διήρκεσαν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.

Η Ρωσία ενώθηκε με τους μεγάλους παραγωγούς πετρελαίου, την Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ψηφίζοντας κατά του μέτρου μείωσης του άνθρακα τον Απρίλιο, υποστηρίζοντας ότι θα έβλαπτε την οικονομία και την επισιτιστική ασφάλεια.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΙΜΟ, Αρσένιο Ντομίνγκεζ, που εκπροσωπεί 176 κράτη μέλη, δήλωσε την Παρασκευή ότι ελπίζει να μην επαναληφθεί ο τρόπος με τον οποίο εξελίχθηκαν οι συζητήσεις της εβδομάδας. «Δεν βοηθάει τον οργανισμό σας, δεν βοηθάει τον εαυτό σας», είπε στους αντιπροσώπους.

Το Διεθνές Ναυτιλιακό Επιμελητήριο που εκπροσωπεί περισσότερο από το 80% του παγκόσμιου στόλου εξέφρασε επίσης την απογοήτευσή του.

Η Ουάσιγκτον απείλησε να επιβάλει κυρώσεις, περιορισμούς στις θεωρήσεις και λιμενικούς δασμούς σε όσους υποστηρίζουν το Πλαίσιο Μηδενικών Εκπομπών (NZF), το πρώτο παγκόσμιο σύστημα τιμολόγησης άνθρακα.

Η Αργεντινή, η οποία τον Απρίλιο απείχε από την ψηφοφορία, τώρα αντιτίθεται στην συμφωνία.

Υποστηριζόμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Βραζιλία, το σχέδιο επιδιώκει να συγκεντρώσει δισεκατομμύρια από όσους υπερβαίνουν τα νέα όρια εκπομπών, διοχετεύοντας τα έσοδα σε έργα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ απείλησε με κυρώσεις τις χώρες που υποστηρίζουν το σχέδιο.

Η κυβέρνηση Τραμπ τάχθηκε έντονα κατά του μέτρου αυτή την εβδομάδα, αποκαλώντας το «αντισυνταγματικό» παγκόσμιο φόρο» που θα αύξανε τις τιμές ενέργειας και του καταναλωτή. Σε μια σειρά δηλώσεων, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, ο Υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στον ΟΗΕ Μάικ Βαλτς ορκίστηκαν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ψηφίσουν ένα «σκληρό όχι» όταν οι αντιπρόσωποι συναντηθούν στο Λονδίνο την Παρασκευή και προέτρεψαν τους συμμάχους να κάνουν το ίδιο.

Αξιωματούχοι της κυβέρνησης των ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι το πλαίσιο θα έδινε σε μη εκλεγμένους διεθνείς γραφειοκράτες την εξουσία να φορολογούν αμερικανικές εταιρείες και καταναλωτές, ενώ παράλληλα θα έκαναν ελάχιστα για να μειώσουν τις παγκόσμιες εκπομπές.

Οι υποστηρικτές αντιτείνουν ότι μια ενιαία τιμή άνθρακα είναι ο μόνος τρόπος για να ωθηθεί η ναυτιλιακή βιομηχανία — η οποία ευθύνεται για σχεδόν το 3% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου — να επιτύχει τους στόχους μηδενικών εκπομπών μέχρι τo 2050.

Σύμφωνα με διεθνή μμε, η Βραζιλία είχε ζητήσει ψηφοφορία για το νέο κανονιστικό πλαίσιο, υποδηλώνοντας ότι παρά τις απειλές των ΗΠΑ, όσοι είναι υπέρ εξακολουθούν να έχουν την πλειοψηφία των δύο τρίτων που απαιτείται για να κερδίσουν την ψηφοφορία - όπως έκαναν τον Απρίλιο. Αλλά η Σιγκαπούρη και στην συνέχεια η Σαουδική Αραβία ζήτησαν ψηφοφορία για την αναβολή της συνάντησης για ένα χρόνο. Περισσότερες από τις μισές χώρες συμφώνησαν. Ο διαπραγματευτής της Βραζιλίας προειδοποίησε ότι η καθυστέρηση της υιοθέτησης των κανόνων - την οποία πολλοί πίστευαν ότι θα ήταν τυπικότητα αυτή την εβδομάδα - «δεν αποτελεί ουδέτερη στάση», καθώς οι πλοιοκτήτες περιμένουν βεβαιότητα πριν αποφασίσουν να επενδύσουν σε πράσινες τεχνολογίες.

Χώρες όπως η Κίνα, η Ελλάδα, η Κύπρος, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα είχαν υποστηρίξει την τιμή του άνθρακα (carbonprice) τον Απρίλιο. Η Κίνα ψήφισε την Παρασκευή υπέρ της αναβολής της απόφασης, ενώ οι υπόλοιπες απείχαν.

Η Σαουδική Αραβία, ένας σημαντικός παραγωγός πετρελαίου, ζήτησε επίσης την αναβολή της ψηφοφορίας για ένα ετος.

«Συμφωνούμε με τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι είναι σημαντικό να έρθουν στο φως αυτές οι συζητήσεις», δήλωσε ένας Σαουδάραβας εκπρόσωπος.

Ο Ραλφ Ρεγκενβάνου, υπουργός κλιματικής αλλαγής για το νησιωτικό έθνος του Ειρηνικού Βανουάτου, δήλωσε ότι η απόφαση για την αναβολή της NZF είναι «απαράδεκτη».

Κάποιος ανέφερε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, για παράδειγμα, εφαρμόζει τους δικούς της κανονισμούς παρόμοιους με τον NZF, που ονομάζεται Fuel EU.

Ο υπουργός Ναυτιλίας της Ελλάδας σε συνέντευξη που παραχώρησε πριν την επικείμενη ψηφοφορία στον ΙΜΟ (στο πλαίσιο της πρότασης Net-Zero Framework) δήλωσε ότι «Έχει προβλήματα, ασάφειες και μη ρεαλιστικούς στόχους αυτή η συμφωνία». Ο στόχος όλων των χωρών του πλανήτη είναι να μειωθούν οι εκπομπές άνθρακα μέχρι να μηδενιστούν. Διευκρίνισε, ωστόσο, ότι είναι σημαντικό «αυτό να γίνει σε ρεαλιστικό χρόνο και όχι να "σπρωχτεί στο σήμερα", την στιγμή που δεν υπάρχουν ακόμα νέα πράσινα καύσιμα - κι αν υπάρχουν, καλύπτουν μόλις το 0,5% της ανάγκης του παγκόσμιου στόλου». Στο ίδιο πλαίσιο, είπε ότι «ήδη, μέσα στην ευρωπαϊκή μας οικογένεια, θέσαμε ισχυρές επιφυλάξεις για την ψηφοφορία αυτή».

Η Κυπριακή ένωση πλοιοκτητών εξέδωσε ανακοίνωση με Θέμα: Επείγουσα έκκληση προς τα κράτη μέλη της ΕΕ να απορρίψουν το προτεινόμενο πλαίσιο μηδενικών εκπομπών (NZF) του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO)

Η Ένωση Εφοπλιστών Κύπρου (CUS) προτρέπει τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως την κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, να ψηφίσουν κατά, ώστε να δοθεί περισσότερος χρόνος για ευρύτερη συναίνεση σε σχέση με το προτεινόμενο πλαίσιο μηδενικών εκπομπών (NZF) του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO), το οποίο έχει προγραμματιστεί για έγκριση στη σύνοδο MEPC ES.2 (14-17 Οκτωβρίου).

Όπως έχει συνταχθεί επί του παρόντος, το NZF αποτελεί σοβαρή απειλή για την ευρωπαϊκή ναυτιλία, οικονομία και ενεργειακή ασφάλεια, και αποτελεί επίσης σοβαρό κίνδυνο για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), οι οποίες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ευρωπαϊκής ναυτιλίας. Στην ουσία, αντιπροσωπεύει έναν φόρο πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ που δεν μειώνει τις εκπομπές, αλλά αντίθετα μεταθέτει το κόστος στους τελικούς καταναλωτές, τροφοδοτώντας τον πληθωρισμό σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τι είναι το πλαίσιο Net-Zero του IMO

Η παγκόσμια ναυτιλία ευθύνεται για σχεδόν το 3% των παγκόσμιων εκπομπών CO2. Περίπου το 90% του παγκόσμιου εμπορίου διεξάγεται δια θαλάσσης.

Όσον αφορά αυτό το προτεινόμενο νέο πλαίσιο μηδενικών καθαρών εκπομπών άνθρακα ο ΙΜΟ δήλωσε ότι 57 χώρες ψήφισαν υπέρ της αναβολής, 49 κατά της αναβολής και 21 απείχαν. Οκτώ κράτη μέλη δεν ήταν παρόντα στην ψηφοφορία. «Η έκτακτη σύνοδος της Επιτροπής αναβάλλεται για ένα έτος», ανέφερε.

Η αρχική έναρξη ισχύος του NZF θα ήταν τον Μάρτιο του 2027, εάν το πλαίσιο είχε εγκριθεί στην συνεδρίαση της MEPC. Αυτό το χρονοδιάγραμμα θα επανεξεταστεί τώρα.

Το Πλαίσιο Μηδενικών Εκπομπών του ΙΜΟ αναφέρεται σε ένα νέο σύνολο διεθνών κανονισμών που αποσκοπούν στην μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG) από τα πλοία, σύμφωνα με την Στρατηγική GHG του ΙΜΟ για το 2023. Αποτελείται από δύο κύρια μέρη, τα οποία συνδέονται μεταξύ τους:

1.Ένα παγκόσμιο πρότυπο καυσίμων που απαιτεί από τα πλοία να μειώσουν σταδιακά το πόσο ρυπογόνο μπορεί να είναι το καύσιμο των πλοίων τους (δηλαδή, πόσα αέρια του θερμοκηπίου εκπέμπονται για κάθε μονάδα ενέργειας που χρησιμοποιείται, καθ' όλη την διάρκεια του κύκλου ζωής ενός καυσίμου) και

2.Ένας μηχανισμός τιμολόγησης με καθορισμένες τιμές στις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου που εκπέμπουν τα πλοία, για να ενθαρρυνθεί ο κλάδος να μειώσει τις εκπομπές ώστε να συμμορφωθεί με το παγκόσμιο πρότυπο καυσίμων.

Οι εν λόγω κανονισμοί έχουν εγκριθεί ως τροποποιήσεις του Παραρτήματος VI της Διεθνούς Σύμβασης για την Πρόληψη της Ρύπανσης από Πλοία ( MARPOL), της σύμβασης του ΙΜΟ που ορίζει κανόνες για την μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από την ναυτιλία και την βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης. Οι εν λόγω τροποποιήσεις είχε ανακοινωθεί ότι θα υποβληθούν προς έγκριση ως νομικά δεσμευτικά μέτρα τον Οκτώβριο του 2025.